Ha Noi en Sa Pa (het is een lang verhaal geworden)

De volgende stop in onze reis was Hanoi (hier schrijven ze dat als Ha Noi). Deze 2e stad van Vietnam ligt maar 95 km boven Ninh Binh. Toch doet de bus er volgens de Lonely Planet 3 uur of langer over. Ik had verwacht dat het door een slechte weg zou komen, maar de reden was totaal anders.
Het begon al op het ‘busstation’. Nergens een ticket loket te bekennen. Wij maar proberen duidelijk te maken dat we bustickets wilde kopen. “No tickets, Sir, No tickets”. Hoezo, no tickets?
Van links en rechts klonk het alleen maar “Follow me, follow me”. En er werd alleen maar aan de rugtassen getrokken.
Op een van die bussen lazen we ‘Ha Noi’, dat was in elk geval de goede richting. Bovendien maakte een jongen duidelijk dat de bus binnen 5 minuten zou vertrekken en dat we 140.000 Dong moesten betalen (=eur 6,50 samen!). Daar zijn we dus maar ingestapt. En jawel, de bus vertrok op tijd. Om dan twee minuten later op de hoofdweg weer stil te staan. Vervolgens ruim een half uur stapvoets gereden, de chauffeur links uit het raam roepend en de bijrijder rechts uit de deur hangend. We zaten in de local bus, die geen vaste haltes heeft maar passagiers onderweg oppikt. Elke klant betekent inkomsten, dus alle enigszins potentiele klanten werden werden toegeschreeuwd om mee te rijden. Links of rechts van de weg, op de middenberm of gewoon midden op een kruising of rotonde, de bus stopte voor elke klant. Op het traject reden meerdere soortgelijke bussen. Het was ook nog zaak om de concurrentie voor te blijven. Hoe dan ook, over de eerste 45 km op weg naar Ha Noi deed de bus twee uur! Aan de Vietnamezen te oordelen was dit heel normaal. Die zijn na het instappen, zoals gebruikelijk, gaan slapen om pas weer in Ha Noi wakker te worden.

Ons hotel in Ha Noi stond in de authentieke oude wijk. Veel winkeltjes, boetiekjes en restaurants maken ‘the Old Quarter’, zoals het oude centrum wordt genoemd, een perfecte plek om een aantal dagen te blijven. Na de rust van Ninh Binh voelde het verkeer wel een beetje overweldigend, maar geroutineerd als we zijn :-) ging het oversteken snel als vanouds. Ik had al vaker gezegd dat het verkeer chaotisch in Vietnam chaotisch was, maar Ha Noi spande de kroon (ik had ergens op een kruising een filmpje gemaakt, helaas kon ik dat niet plaatsen).
Ondanks zijn 6,5 mln inwoners en de verkeerschaos is Ha Noi een gezellige en ongecompliceerde stad. Het centrum is klein en overzichtelijk. Opvallend is dat de verkoop van producten geconcentreerd is in vaste straten. Zo staat ons hotel in het ‘verf straatje’. Links, recht en tegenover het hotel alleen maar verfzaken. De hele straat vol! We hebben ook gelopen door straatjes met ijzerwaren, met bamboe, met specerijen of Chinese artikelen. Zelfs een straat waar ze uitsluitend scooterzadels verkochten en repareerden. Het blijft toch wonderlijk om minstens 20 winkels in een straat te zien waar alleen maar scooter zadels hangen!
In Ha Noi heb ik een bril (op sterkte) laten maken (spotgoedkoop: US$. 30) bij een klein straatwinkeltje. Zou een uurtje later klaar zijn. Montuur uitzoeken en glazen selecteren kosten meer tijd. De wachttijd was goed om weer even een lekkere kop koffie te halen. Onderweg bedacht ik dat ik vergeten was om mee kleurende glazen mee te bestellen. We zijn meteen terug gegaan en stonden binnen 20 minuten weer op de stoep. Glunderend stond de man al te wachten, de bril was klaar! “No, problem” voor US$ 10, werden de glazen vervangen. Echt ongelooflijk.

Als je in TripAdvisor naar ‘Beste restaurants in Ha Noi' zoekt kom je op de 1e plaats Banh Mi tegen. Lovende recensies, dus alle reden om daar langs te gaan. Bleek Banh Mi een straat tentje te zijn waar ze alleen broodjes verkopen! Maar dan ook werkelijk voortreffelijke broodjes. En je kreeg er gratis thee en banaantjes bij.
Wij zijn er bijna dagelijks even langs gewipt om een broodje te eten of mee te nemen. De eigenaar en zijn vrouw waren ook super lief en gezellig. Ze probeerden van alle gasten te onthouden wat hun favoriete broodje waren als de mensen weer terug kwamen. Doordat je met z’n allen (op mini krukjes) kleine tafeltjes deelde, kwam je ook makkelijk in gesprek met anderen. We hebben er vaker meer dan anderhalf uur gezeten (en dat is best lang op zo’n klein krukje!), omdat we in gesprek waren geraakt met andere reizigers. Grappig was het om de verbaasde gezichten te zien van degenen die voor het eerst langs kwamen. “Is this IT?” vroeg iemand eens. “Yes, this is IT!”
We hebben zelden gezien dat mensen wegliepen bij de aanblik, hooguit misschien omdat de rij voor het stalletje te lang was. De eigenaar en zijn vrouw kenden Nederland van eerdere vakanties. We hebben (mail)adressen uitgewisseld. Ze hebben toegezegd dat ze langskomen, als ze weer een keer ons land aandoen. Wij zijn bij een volgend bezoek aan Ha Noi bij hun thuis uitgenodigd. Voor ons een goede reden om weer een keer terug te gaan naar Vietnam en zeker naar Ha Noi.

Na bijna een week in Ha Noi waar we niet veel meer hebben gedaan dan slenteren en lekker eten, zijn we voor 5 dagen met de bus naar Sa Pa gegaan. Een klein bergdorp ten noorden van Ha Noi.
In het noorden van Vietnam leven veel kleurrijke bergvolkeren uit allerlei uithoeken van Azië. Nabij Sa Pa zijn dat de Black H’Mong en de Red Dzao bergstammen. De kleuren duiden op de kleding die ze dragen. De bergstammen hebben een lange tijd in isolatie geleefd. Nog steeds dragen ze traditionele kleding en veel hebben de gewoontes van vervlogen tijden.

Sa Pa is een bergdorp en ligt op 1620 meter hoogte. Het landschap rond Sa Pa is prachtig, bergachtig. De berg Fansipan is met 3180 m hoogte een serieuze berg. Door de vele rijstvelden langs de bergwanden, zou je het een combinatie kunnen noemen van Zwitserland met sawa’s. Voor mooie foto’s was het helaas niet helder genoeg en bovendien zaten we in het droge seizoen. De rijstvelden waren droog. Daardoor kreeg je niet van de fraaie groene beelden van de rijstvelden zoals je die op reclamefoto’s ziet.
De omgeving leende zich prima voor lange wandelingen over smalle paadjes. We hebben stevig geklommen, gedaald en gezweet, ook als we gewoon over de weg liepen (voor de fietsers: hellingen tussen 10 en 20%). Dagelijks hebben we 6 a 7 uur gelopen. Maar het moet gezegd, als je eenmaal uit de drukte weg was, dan liep je door een hele mooie vrijwel authentieke omgeving. Regelmatig kruisten biggen, zwijnen of buffels ons pad. Of boeren die nog met een os voor de ploeg aan het werk waren. Dorpjes waren niet meer dan een verzameling her en der verspreide houten gebouwtjes.

Sa Pa en omgevig zijn schitterend, maar enigszins verpest door ‘booming’ toerisme. (1990: minder dan 1000 bezoekers, 2003 meer dan 500.000). Overal waar we liepen zag je nieuwe hotels gebouwd worden of bestaande hotels gerenoveerd. Ook aan de infrastructuur is hard gewerkt. De hoofdweg naar Sa Pa is heel behoorlijk. Dit alles heeft wel zijn prijs. In plaats van natuurlijke paden, zijn er op de meest toeristische plekken (waterval, etc) betonnen paden en heel veel trappen aangelegd. Heel verbaasd waren we dat we tijdens wandelingen in de omgeving, telkens ticket points tegen kwamen. Zelfs aan het begin van een dorp moesten we een kaartje kopen voordat we het dorp in mochten.
Dat alles is wel ten koste gegaan van de charme van de plaats en de omgeving. Ook rustig over de kleurrijke markt lopen, waar de H'mong en Dzao volken uit nabijgelegen bergdorpen hun waar aanprijzen, is er niet meer bij. “You wanna buy from me?” hoor je overal om je heen.
En dan ook nog een andere donkere kant van het toerisme. Bedelende kinderen! Dagelijks werden we aangeklampt door kinderen die allerlei kleine spullen aanboden, zoals armbandjes, tasjes, kleedjes. Meestal meisjes, soms amper 6 jaar. Een paar daarvan zeulde een baby broertje of zusje op de rug mee.
Op het centrale plein in het dorp stond een groot bord waarop (zelfs in het Engels!) de waarschuwing om niets van straatverkopers of van kinderen te kopen. Ook het advies om kinderen geen geld te geven. Dat was soms wel erg moeilijk, als je de kinderen zag. Het was makkelijker om “nee” te zeggen tegen volwassen vrouwen die lokale handwerk producten aanbieden dan tegen hele jonge kinderen. We zagen vrouwen met hele jonge baby’s die (waarschijnlijk) dag en nacht op het plein ‘woonden’.
Onderling waren de straatverkoopsters erg sociaal. Vaak zagen we dat als de ene wat fruit had gekocht, dit met veel werd gedeeld. Een van de toeristen had een kleine meid een blikje cola gegeven, dat zij direct ging delen met haar jongere zusje. Op de foto zie je een meisje van pakweg 6 a 7 jaar, een baby mee zeulend, die de cola deelt met haar 3 of 4 jarige zusje. Aandoenlijk…

In Ha Noi hadden we het advies gekregen om vooral met een lokale gids de rijstvelden in te trekken, om zo de schoonheid van Sa Pa te kunnen zien. Een prima advies! En dus hebben wij een (dag)trektocht gemaakt met een groepje onder leiding van een H’Mong gids langs een aantal bergdorpen. De gids heet Mhoen en zij was 22 jaar. Ze woonde zelf in een van die dorpjes (Lao Chai) die we onderweg aandeden. De tocht van zo’n 15 km ging voornamelijk over hele smalle bergpaadjes, met flinke klim- en daalpartijen. Behoorlijk inspannend, de etappe voor de lunch duurde al 5 uur. In de groep zat een jong Thai stel, duidelijk niet gewend om te lopen. Beiden zaten er voor de lunch dan ook behoorlijk doorheen. De werkelijk geweldige Vietnamese lunch in een van de dorpjes was (ook voor ons!) een goede opkikker. Niet lang na de lunch raakten ze steeds verder achterop. Ze hebben de streep gehaald, maar of ze het ooit weer doen…?
Zo’n tocht valt of staat met een goede gids. Met Mhoen hadden we het ontzettend getroffen. Een hele leuke gids, die onderweg het nodige liet zien en liet proeven. Zo stopte ze ergens onderweg om een suikerriet stengel te pakken en die te ontvellen. Voor de meesten was het kauwen op een stuk suikerriet totaal nieuw (maar wel heel lekker!).

Vanuit Sa Pa zijn we weer voor 4 dagen terug gegaan naar Ha Noi. De dag dat we terug reden was een nationale feestdag en algemene vrije dag. Sa Pa was volgestroomd met bezoekers. Nog niet eerder was het plein en omgeving zo volgestroomd met bezoekers. De weg terug zat dan ook behoorlijk vast.
Nog veel drukker was het in Ha Noi. De bus had moeite om door de enorme mensenmassa het eindpunt te bereiken. Het ging zelfs zo langzaam dat we in de buurt van het hotel besloten om uit te stappen en de laatste straten te lopen. In het hotel hoorden we dat er op de feestdag ruim 6 miljoen (!) bezoekers naar Ha Noi waren gekomen. Na terugkomst in Ha Noi hebben we opnieuw niets meer gedaan dan slenteren, terras en eten. Even bijkomen van de inspanningen in Sa Pa.

Onze reis zit er alweer bijna op. Vanuit Ha Noi vliegen we naar Bangkok, waar we een paar dagen zullen blijven. Dan eerst nog even een kleine week aan het strand in Hua Hin, voordat we het vliegtuig terug naar huis nemen.