Phnom Penh

Het was maar een uurtje vliegen van Vientiane naar Phnom Penh. Langs het vliegtuig lopend, viel het op dat ons vliegtuig provisorisch was gerepareerd met plakband. Zag er niet erg betrouwbaar uit, maar het plakband heeft gehouden! Tot grote verrassing stond een door het hotel geregelde taxi bij het vliegveld te wachten. Heerlijk, gingen we in een keer door naar het hotel. En nu zitten we alweer een week in Phnom Penh.
Ons hotel ligt midden in de stad, op 5 minuten lopen van de Mekong boulevard. Vergeleken met Laos is het verkeer hier een heksenketel. De typische chaos die we van meer Aziatische steden kennen. En uiteraard ook verkeersopstoppingen. Die hebben we in Laos niet gezien.

Als je aan Cambodja denkt, dan denk je ook aan de Rode Khmer. Vier jaar lang (1975-1979) heeft de Rode Khmer onder leiding van Pol Pot een waar schrikbewind uitgeoefend en zo’n 2 miljoen mensen, ofwel een kwart van de Cambodjaanse bevolking, vermoord.
Een bezoek aan Phnom Penh kan dan ook niet zonder een bezoek aan de beruchte Tuol Sleng gevangenis in het hart van de stad en de Killing Fields iets buiten de stad. Twee overblijfselen uit de Rode Kmer periode, nu ingericht als museum.

Van meer mensen hebben we gehoord dat een bezoek aan de Tuol Sleng gevangenis en de killing Fields enorm deprimerend is. We waren voorbereid en toch waren de beelden schokkend en afgrijselijk. In de Tuol Sleng gevangenis zijn bijna 20.000 mensen gevangen gehouden. Slechts 4 volwassenen en 3 kinderen hebben de gevangenis overleefd. De rest is zonder uitzondering eindeloos gemarteld en direct gestorven of later in de killing fields vermoord. Van alle gevangenen zijn indertijd foto’s gemaakt en ziet gewoon de angst van de gezichten af. Vooral de wreedheid is deprimerend. Kinderen onder de 6 jaar werden als waardeloos beschouwd. Die werden eenvoudig met het hoofd tegen een boom aan geslagen en vervolgens in de nabijgelegen kuil gegooid. Dit soort verhalen raakt je diep.
Een ander verhaal is dat de inwoners van Phnom Penh door de Rode Khmer gedwongen zijn om de stad binnen 48 uur te verlaten. Iedereen die zich daarna nog in de stad bevond is vermoord. Daaronder ook de mensen die niet in staat waren om te vertrekken, zoals de ernstig zieken in het ziekenhuis. We hebben een filmpje gezien, opgenomen drie dagen nadat de Rode Khmer de stad was binnengetrokken. Alle straten verlaten, een spookstad. Geen levende ziel te zien. Letterlijk, want in de straten zag je alleen lijken. En dat alles binnen 3 dagen tijd!
Voor de Rode Khmer waren de ‘intellectuelen’ en religieuzen de grootste bedreiging. Iedereen die maar enigszins opgeleid was, werd vermoord. Onderwijzers, advocaten, monniken en priesters. Ook als je maar twee woorden Engels sprak, kon je dat beter niet laten merken. Dat betekende wekenlange martelingen en een zekere dood.
Natuurlijk zijn de wreedheden wel bekend, maar als je hier rondloopt en de beelden ziet, dan raakt dat toch heel diep. Amper 30 jaar geleden! Het is bijna niet voor te stellen als je nu door de stad loopt. Toch zal het generaties duren voordat de pijn verdwenen is.

"Terwijl wij ’s avonds op een bankje aan de rivier zitten, komen als vanzelf de onthutsende beelden van de middag aan ons voorbij en vragen wij ons af: Hoe is het mogelijk dat een regering zijn eigen volk uitmoordt? Hoe kan het dat wij (de wereld) toekeken en niets hebben gedaan om dat te stoppen. Hoe is het mogelijk dat voor dit schrikbewind maar één leider is gestraft, als slechts zeven gedetineerden die gevangenis hebben overleefd!”.

Genoeg over de Rode Khmer. Natuurlijk hebben we in Phnom Penh andere, leuke dingen gezien. Het Koninklijk Paleis bijvoorbeeld. Een indrukwekkend aantal gebouwen, waaronder de Zilveren Pagode. De koning gaat daar nog regelmatig naar toe om te bidden. En om te zorgen dat de koning niet in de file komt te staan, worden alle wegen rond het paleis tussen 12:00 en 14:00 uur afgesloten. Het zou bij ons ondenkbaar zijn om de wegen van en naar de koninklijke stulp dagelijks af te sluiten. Hier vindt men dat niet meer dan logisch.

Verder is Phnom Penh een heerlijke stad om doorheen te zwerven. Talloze tempels, evenzoveel markten en eindeloos veel terrasjes. Happy Hour is heel populair en dat begint op veel terrassen al om 12:00 uur tot middernacht. Een flinke pul heerlijk koud Angkor Beer kost dan maar $ 0,50. Dat laatste alleen al is een excuus om een extra terrasje te pakken.
Mijn beeld van Cambodja was dat ‘iedereen’ hier fietst. Dat kan heel lang geleden misschien waar geweest zijn, nu fietsen alleen de aller armsten, de scholieren en wat gestoorde toeristen. Fietsen hebben plaats gemaakt voor scooters. Voor een fietsenfreak als ik is het dan geweldig om twee heel bijzondere fietswinkels te zien. Bij de eerste verkopen ze gebruikte mountainbikes uit de States. Nieuw zouden de fietsen te duur zijn voor Cambodjanen, maar gebruikt zijn ze nog te betalen. De eigenaar was zeer geïnteresseerd om gebruikte racefietsen uit Europe te importeren. We hebben mailadressen etc uitgewisseld, misschien zit er nog een vervolg in.
Bij Bamboe Bikes verkopen ze, zoals de naam zegt, fietsen van bamboe. Niet heel mooi, maar wel heel bijzonder. En spotgoedkoop, een complete fiets voor US $ 300. Helaas is meenemen geen optie (past niet in de handbagage :-), en verzenden naar Nederland kost meer dan de fiets zelf.

De prijs van bijna alles wordt uitgedrukt in US-dollars. De US-dollar is het belangrijkste betaalmiddel. Wel wat vreemd omdat Cambodja ook een eigen munt heeft, de Riel (KHR). Maar die Riel wordt alleen gebruikt voor producten minder dan 1 dollar en als het wisselgeld minder dan 1 dollar is.

We waren van plan om vanuit Phnom Penh de trein nemen naar Siem Reap. Toen we echter op het station kwamen, bleek het station hermetisch afgesloten te zijn. Hekken voor alle toegangen, alle kassa’s gesloten. Voor de hekken vooral veel zwervers, mannen, vrouwen en kinderen. Schrijnende armoede.
In de Lonely Planet kan je lezen dat er wel een spoorlijn tussen Phnom Penh en Sien Reap ligt en dat ook de stations beschikbaar. Het enige dat ontbreekt zijn de treinen. Heel jammer!
Dus het is niet de trein, maar ‘gewoon’ de bus naar Siem Reap geworden.